Waarom “NEE!” niet de oplossing is

Je bent met je hond, Marcel, aan het wandelen in het nabijgelegen park op een prachtige zonnige dag. Er waait een verfrissend briesje en je bent niet de enige die het idee had om van de buitenlucht te genieten met je trouwe maatje. Dan gebeurt er iets onverwachts: Marcel begint plots te grommen wanneer een onbekend persoon te dichtbij komt….

Dit verrast je, want Marcel is normaal gezien een rustige, sociale en vriendelijke hond. Je voelt je ongemakkelijk bij de situatie en wil niet dat jouw hond anderen afschrikt of ongemakkelijk laat voelen. Wat is er aan de hand?

Soit, je besluit om het voorval te laten voor wat het is en kuiert rustig verder terwijl je gedachten alweer afdwalen. Helaas, het lijkt niet jouw dag te zijn, want bij het passeren van de volgende wandelaar krult Marcel zijn lippen opnieuw en laat hij een dreigende “grrrr!!” horen.

Jij bent geshockeert, normaal doet hij dit nooit! Je voelt je beschaamd en in een poging om de controle over de situatie te nemen, spreek je Marcel streng toe: “Nee! Mag niet”. Gelukkig stopt Marcel met grommen, jij kan opgelucht ademhalen, je hebt netjes een publieke vernedering en crisis weten te voorkomen. Je gaat weer verder met je wandeling.

 

Wat gebeurde er nu eigenlijk?

Waarschijnlijk lijkt het er voor de meeste mensen op dat de eigenaar van Marcel met succes het ‘ongewenste gedrag’ van Marcel heeft gestopt én dat Marcel geleerd heeft niet te grommen naar onbekende mensen.

Maar wat als we het Marcel zelf zouden vragen?

Marcel zou waarschijnlijk zeggen dat hij zich niet op zijn gemak voelde door de drukte in het park, dat hij zich gestresseerd voelde omdat hij bang was dat mensen te dichtbij zouden komen. Zijn grommen was een manier om deze zorgen te uiten en te voorkomen dat mensen effectief te dichtbij zouden komen. Toen je abrupt zijn communicatie onderbrak, veranderde dit niets aan hoe hij zich voelde; integendeel, hij voelde zich nog slechter omdat hij het gevoel had dat hij jou in deze situatie niet kon vertrouwen.

Dit zou kunnen leiden tot verdere problemen voor Marcel en tot onbegrip tussen jou en hem.

 

Waarom “nee!” niet werkt

“Nee” roepen in bovenstaand scenario kan het gedrag op dat moment inderdaad stoppen, waardoor wij zouden kunnen geloven dat het effectief was om de hond te leren wat wel of niet te doen in deze situatie in de toekomst.

 

Maar hier zijn wel een aantal problemen bij

• De meeste honden begrijpen niet wat “nee” betekent – vaak reageren ze gewoon op de strenge toon en lichaamshouding van de eigenaar in combinatie met het woord. Dus ja, het onderbreekt wat ze op dat moment doen, maar hoort de hond dit: “grom niet naar andere mensen, dat is onbeleefd?”. Waarschijnlijk niet…

• “Nee!” houdt geen rekening met de gevoelens van de hond, het verandert ook niets aan de gevoelens van de hond. Elk gedrag heeft een reden, inclusief (en vooral) grommen en uitvalgedrag. Wanneer we tegen de hond zeggen “waag het niet om te communiceren dat je bang/bezorgd/angstig bent in deze zituatie”, stoppen we misschien het grommen, maar we veranderen de onderliggende emotie niet. Integendeel, we zorgen ervoor dat hij zich nog slechter gaat voelen.

• Het is eigenlijk de ideale manier om het vroegtijdige waarschuwingssysteem van honden uit te schakelen, het systeem dat ons informeert wanneer ze worstelen met een situatie. Dus het zou goed kunnen dat je hond de volgende keer gewoon die alarmfase overslaat en dat hij direct escaleert..en dan krijg je ‘uit-het-niets-snauwde hij-scenario’s’. Jouw “neen” heeft gewoon zijn communicatie, zijn waarschuwingssysteem, kapot gemaakt waardoor er nu gewoon een kortsluiting gebeurt.

• “Nee!” vertelt de hond niet wat hij WEL kan doen. “nee!” is geen gedrag. Een hond kan geen “nee” uitvoeren. Dit woord geeft onze hond geen informatie over wat ze in de plaats van hun huidige gedrag (grommen) zouden kunnen doen. Hij leert eigenlijk niets voor in de toekomst. En dan krijg je een hond die compleet in de war is (“Wat willen ze eigenlijk dat ik hier doe?”), en dat bovenop het feit dat hij nog steeds gestresseerd is voor die prikkel die het grommen in de eerste plaats heeft veroorzaakt. “Nee!” is dus geen constructieve instructie.

 

Wat moeten we dan in de plaats doen?

In plaats van te proberen de communicatie van onze hond af te snijden (ja, zelfs al is dat grommen …of erger!), neem je het best de tijd om te begrijpen waarom de hond in de eerste plaats gromt. Wat triggert hem? Wat probeert hij te communiceren? Hoe kun je ervoor zorgen dat hij zich beter voelt?

Onthoud dat er achter elk gedrag een reden schuilt en dat elk gedrag ook een functie heeft. Het is aan ons, als eigenaren, om ons af te vragen “waarom doet hij/zij dit?” en te achterhalen wat de functie is van dat specifieke gedrag.

Grommen in het scenario hierboven heeft als reden dat hij het allemaal maar wat spannend vindt en dat hij liever niet heeft dat we te dicht bij mensen passeren. De functie van het grommen is dus om de mensen op afstand te houden, om ervoor te zorgen dat ze zeker niet tot bij hem komen.

Zodra we de trigger gevonden hebben, kunnen we dus een aantal dingen ondernemen waardoor we in de toekomst niet in dezelfde situatie terecht komen.

• Check of je aanpassingen kunt maken in de omgeving. Als je hond gromt naar andere honden of mensen tijdens wandelingen, steek dan de straat over om ze meer ruimte te geven om veilig te passeren (dit principe heet ‘curven’ en is heel erg natuurlijk voor honden). Of als je hond bij de voordeur tegen mensen opspringt, gebruik dan een fysieke barrière om te voorkomen dat hij bij de gasten kan

• Geef je hond een uitlaatklep, bied hem veilige mogelijkheden om zijn spanning kwijt te raken, iets dat past binnen normaal en natuurlijk hondengedrag, zoals kauwen of snuffelen. Verwacht dus geen mensengedrag van hem in een situatie waar hij het al moeilijk heeft, want dat kan resulteren in een soort gedrag die je waarschijnlijk al helemaal niet zal waarderen.

• Stel jezelf deze vragen: wat wil ik dat mijn hond in de plaats doet? ‘Wat wil ik dat mijn hond doet in de plaats van in mijn schoenen bijten?’ ‘Wat zou mijn hond kunnen doen in plaats van opspringen op het bezoek?’ Als we niet weten wat we willen dat de hond doet, hoe kunnen we dan verwachten dat de hond weet wat we van hen willen?

• Leer hem dus een alternatief en zodra jij bepaald hebt hoe dat passender gedrag er uit ziet, is het aan jou om je hond te leren hoe dit te doen. In kleine stapjes!

 

Dus hoewel het stoppen van gedrag met een strenge “nee!” in het moment lijkt te werken en het een ‘quick fix’ is, kan dit leiden tot verdere emotionele onrust voor het dier en schaadt het niet alleen zijn welzijn, maar ook de relatie tussen jou en de hond.

 

Het is o zo belangrijk om de oorzaak achter het gedrag van de hond te bepalen voordat we overwegen of we hun gedrag moeten aanpassen en hoe we dat zouden kunnen doen. Leg de verantwoordelijkheid niet bij je hond om de betekenis achter jouw “nee!” te achterhalen.